AGH jest powołana do nauki rozwiązywania praktycznych problemów inżynierskich w zaopatrzeniu gospodarki w surowce mineralne, sterowaniu procesami przemysłowymi itp. Tatry, jako teren o wybitnych walorach przyrodniczych, są chronione od wykorzystania gospodarczego, natomiast zadaniem AGH jest wsparcie gospodarki w dziedzinie nauki i techniki. Nie ma więc systemowego powiązania i powodu do finansowania badań właśnie w górach. Jeśli ludzie AGH badają góry, to czynią to z innych powodów. Jakich? Zapewne z powodu zainteresowań szerszych niż techniczne, fascynacji zjawiskami w naturze, zaproszenia przez przyrodników, aby pomogli rozwiązać praktycznie jakiś problem. Trzeba bowiem przekonać władze do pożytku planowanych prac i posiadania kwalifikacji do bezpiecznego ich wykonania.

Tatry

Stanisław Staszic, patron AGH, był pionierem badania Tatr na długo przed powstaniem uczelni. Pracownikami AGH, którzy zapisali się w historii badań, byli (patrz też biogramy i wybrane publikacje):

• Walery Goetel - badacz budowy geologicznej Tatr (1913 doktorat Uniwersytetu Wiedeńskiego, 1918 habilitacja UJ, kilkadziesiąt publikacji i map Tatr oraz Kaukazu), światowej sławy organizator nauki i ruchu ochrony przyrody, współtwórca parków narodowych w Pieninach (1929) i Tatrach (1955), twórca sozologii - nauki o ochronie i udostępnieniu zasobów przyrody, wiceprezes i prezes Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1919-1939), rektor AGH (1939-1950)
• Andrzej Manecki z zespołem - prace na temat zanieczyszczenia atmosfery Tatr i Podhala pyłami
• Andrzej Paulo - prace na temat złóż kopalin i dawnego górnictwa, planów zagospodarowania przedpola Tatr
• Wincenty Smolak i Adam Kotarba (PAN) - zapoczątkowali stosowanie badań geofizycznych w Tatrach w 1975 roku. W. Smolak, A. Marchewka, J. Dec i R. Ślusarczyk - metody geoelektryczne i sejsmiczne w rozpoznawaniu morfologii podłoża dolin tatrzańskich, Jerzy Mościcki - badania termiczne i geoelektryczne wieloletniej zmarzliny, badanie termiki jezior
• Władysław Borowiec - fotogrametryczna rejestracja zmian powierzchni, ruchu rumowiska w żlebach, organizacja prac Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi (PTPNoZ) i przygotowanie Atlasu Tatrzańskiego Parku Narodowego. Przy AGH powstał Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi (PTPNoZ), który zorganizował i sfinansował szereg badań oraz cykliczne konferencje „Człowiek a środowisko przyrodnicze Tatr”. We współpracy z TPN doprowadził do wydania Atlasu TPN (1985).

Kartograficzny obraz zlodowaconych Tatr

Dr inż. Jerzy Zasadni (Katedra Analiz Środowiskowych, Kartografii i Geologii Gospodarczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH) i dr Piotr Kłapyta (Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ) stworzyli mapę zlodowacenia Tatr z okresu czwartorzędu, czyli sprzed 20 tysięcy lat. Użyli w tym celu cyfrowych modeli terenu, dzięki czemu mapa jest także trójwymiarowym modelem. Opracowanie łączy wyniki badań terenowych z analizami teledetekcyjnymi (np. obrazami satelitarnymi). Dzięki mapie możliwe stało się poznanie dawnych zmian klimatycznych, dzięki czemu możemy lepiej rozumieć mechanizmy rządzące klimatem. Mapa jest również nowatorskim narzędziem do popularyzacji wiedzy: jej przystępna wizualna forma propaguje wiedzę geologiczną i geomorfologiczną o obecności lodowców na terenie Tatr. Dzięki temu odbiorcami mapy mogą być nie tylko specjaliści.

Mapie towarzyszy animacja przelotu nad Tatrami, wykonana z użyciem oprogramowania ArcGIS oraz oprogramowania Terragen do kreowania wirtualnych krajobrazów, które bazuje na grafice fraktalnej. Krajobraz Tatr został nakreślony za pomocą równań matematycznych - fraktali: dzięki nim stworzono cały wirtualny świat, łącznie z chmurami, roślinami, fakturą skał, oświetleniem czy przejrzystością atmosfery.

W 2015 roku międzynarodowe czasopismo „Journal of Maps” wybrało mapę Zasadniego i Kłapyty najlepszą mapą roku.

Góry wysokie

Pionierskie badania naukowe w odległych górach wysokich prowadzili założyciele AGH Karol Bohdanowicz, Józef Morozewicz, a wcześniej nauczyciel mineralogii, geologii, górnictwa, geodezji i pokrewnych dziedzin w dalekim Chile - Ignacy Domeyko. Pierwsi z wymienionych działali w imperium carskim, w ramach ekspedycji "oswajających" Syberię, środkową Azję i tereny ościenne. Celem były odkrycia geograficzne, poznanie skał budujących trudno dostępne góry, ludów zamieszkujących, poszukiwanie złóż, wytyczenie trasy kolei transsyberyjskiej itp. Przy takiej okazji 25-letni Bohdanowicz poznawał m.in. pustynne, lecz zlodowacone pasmo Kunlun w Tybecie i dotarł na wysokość 6327 m n.p.m., która długo pozostawała polskim rekordem wysokości.

W PRL trudno było myśleć o wyjazdach zagranicznych, dopiero w latach 70-tych granice zaczęły się otwierać. Początkowo nie dla naukowców, lecz dla sportowców, jeśli rokowali sukces i rozgłos. Polski Związek Alpinizmu korzystał z tzw. kalendarza imprez Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki i miał wpływ na jego ustalanie. Naukowcy-alpiniści wytypowani przez PZA mogli otrzymać paszport, wyjechać na wyprawę i tam pomagać przy zdobyciu szczytu, a w wolnych chwilach prowadzić badania. Kolejną furtką stały się towarzystwa naukowe, które kreowały atrakcyjne, choć nie zawsze realistyczne programy. Wszyscy musieli jednak pokonać barierę finansową - zdobycia dolarów i udowodnienia legalnego źródła ich posiadania. Od lat 80-tych granice były w praktyce otwarte, ale dopiero zwalczenie hiperinflacji i wymienialność złotego od 1995 roku zmieniły radykalnie dostępność świata dla mieszkańców Polski.

Wysokogórskie, polarne i eksploracyjne wyprawy sportowo-naukowe AGH

Udział ludzi z AGH	Wyprawy AGH i afiliowanych organizacji
PZA Czechosłowacko-Polska „Cotopaxi’72” – wulkanologiczna, A. Paulo, habilitacja	(Z) Andy’75; Titicaca’76, Dunagiri’78 – globalne zanieczyszczenia atmosfery: rejestr w lodowcach i jeziorach Andów i Himalajów
PZA Alaska’84 – eksploracja Wrangell Mts / St. Elias – A. Paulo, korekta mapy	(Z) Himal’77: źródła termalne Kali Gandaki w Nepalu
PAN Spitsbergen 89/90 – J. Czerny (grupa letnia), G. Lipień, A. Kieres – zimownicy	(K) Canoandes’79 (1979-82): kaniony Ameryki, odkrycie i pomiar Kanionu Colca w Peru, odkrycie źródeł Amazonki – 6-12 osób
Wyprawa Polarna Norweskiego Instytutu Polarnego ’90 – J. Czerny, M. Manecki – asystenci terenowi przy kartowaniu i badaniach geologicznych	(W) Tien Szan ‘99 – poznawanie realiów pracy naukowej w górach wysokich – 6 osób
PAN Spitsbergen 57/58 – J. Kowalczuk – zmiany wiekowe pola magnetycznego	(S) Bajkał 2000 – mineralogia nefrytów – 10 osób
Góry Abisko w Szwecji 1998, 2003 – J. Mościcki, A. Gałaś – rozpoznawanie budowy podłoża dolin Karkevagge i Vassivagge	(S) Kamczatka 2001 – wulkany, Wschodnia Syberia – szlakiem Polaków w gułagach – 7 osób
IV Polska Wyprawa Antarktyczna (79/80): A. K. Tokarski, A. Paulo, Z. Rubinowski, G. Bojdys; badania geologiczne	(A) PWNP od 2003: dokumentacja naukowa przyszłego parku narodowego/geoparku Kanion Colca i Dolina Wulkanów – 30 osób
K. Birkenmajer, od 1956 udział w 23 polskich i międzynarodowych naukowych wyprawach polarnych (Spitsbergen, Antarktyka, Grenlandia), nieraz jako kierownik	(P) od 1983 niemal coroczne wyprawy polarne AGH na Spitsbergen, badania geologiczne, inicjatywa i wielokrotne kierownictwo A. Maneckiego a obecnie M. Maneckiego i J. Czernego – ponad 30 osób
PTSL, PWNA 1978-87 interdyscyplinarne badania osadnictwa w regionie Huaura–Checras – A. Krzanowski, liczne publikacje

(A) Polska Wyprawa Naukowa do Peru, (P) Geologiczne Wyprawy Polarne AGH, (Z) Oddz. Krakowski PTPNoZ, kluby studenckie: (K) AKTK Bystrze, (W) SAKWA: Sekcja Akademicka Klubu Wysokogórskiego, PTSL – Pol. Tow. Studiów Latynoamerykanistycznych, PWNA – Polska Wyprawa Naukowa w Andy