Kopiec
Kopiec Józefa Piłsudskiego, zwany również Kopcem Niepodległości lub Mogiłą Mogił jest usytułowany na wzgórzu Sowiniec w Lesie Wolskim na zachodnich obrzeżach Krakowa. Kopiec ma około 35 m wysokości, a jego wierzchołek jest położony na wysokości 383 m n. p. m. Jest najwyżej położonym z krakowskich kopców.
Sypanie Kopca Piłsudskiego. Fot. Agencja Fotograficzna "Światowid", około 1936.
(Wł. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, MHK-Fs12048-IX)
W sypaniu kopca brali również udział zawodowi żołnierze
Platforma na szczycie Kopca to doskonały punkt widokowy. Na wschód rozlega się panorama Lasu Wolskiego, Sikornika z kopcem Kościuszki, centrum Krakowa i Nowej Huty. Na południu można podziwiać Beskidy z Gorcami i masywem Babiej Góry oraz Tatry.
Delegacja 37. Pułku Piechoty Ziemi Łęczyckiej z urną z ziemią na kopiec.
Fot. Agencja Fotograficzna "Światowid", 04.11.1935.
(Wł. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, MHK-Fs12009-IX)
Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego powstał z inicjatywy działaczy patriotycznych w czerwcu 1980 roku.
Komitet ma dwa cele: odnowę kopca na Sowińcu oraz kultywowanie szeroko pojętej tradycji niepodległościowej. Pomaga pozyskiwać fundusze na odnowę kopca i sygnalizuje kompetentnym instytucjom ewentualne zagrożenia, będące efektem aktów wandalizmu, czy intensywnych opadów deszczu, rozmywających zbocza.
Komitet zajmuje się organizacją imprez patriotycznych, obchodami rocznic związanych z postacią Józefa Piłsudskiego, przygotowaniami dorocznych marszów szlakiem "kadrówki". Wchodzi w skład Ogólnopolskiej Federacji Piłsudczyków oraz Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych, współpracuje z instytutami Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku i w Londynie, wydaje biuletyn "Sowiniec".
Ułani Krakowskiego Szwadronu Ułanów im. Józefa Piłsudskiego przed Kopcem Piłsudskiego
Półrocznik „Sowiniec” jest naukowym czasopismem historycznym, którego tematyka skupia się na ostatnich dwóch stuleciach historii Polski, w szczególności zaś na polskich zmaganiach niepodległościowych. Czasopismo zamieszcza rozprawy naukowe, opracowania dokumentów, wspomnienia i relacje oraz recenzje prac historycznych związanych z wyżej wymienioną tematyką.
Sowiniec nr 42, czerwiec 2013
Sowiniec nr 25, grudzień 2004
Sowiniec nr 26, czerwiec 2006
Tytuł periodyku nawiązuje do kopca usypanego w Krakowie na wzgórzu Sowiniec w latach 30. XX wieku, ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego, twórcy odrodzonego w 1918 r. Państwa Polskiego.
Półrocznik wydawany jest przez: Księgarnię Akademicką, Fundację Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego oraz Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego przy Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Czasopismo ukazuje się od 1984 roku, a jego redaktorem naczelnym jest Piotr Boroń.
Skrzynka na ziemię. W czasie budowy przywozono na kopiec ziemie z pól bitew i kaźni Polaków z okresu powstań oraz I wojny światowej.
Łopatka proj. Kazimierza Witkiewicza. Własność rodziny Witkiewiczów, obecnie w Archiwum Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego w Krakowie
Statuetka kopca Józefa Piłsudskiego stanowiaca wyróżnienie dla osób szczególnie zasłużonych dla Dzielnicy Zwierzyniec,
zaprojektowana przez prof. Bronisława Chromego
Pamiątka budowy kopca - zawierająca karty pocztowe (prezentowane poniżej)
Józef Aleksander Gałuszka
Hymn o kopcu marszałka Piłsudskiego w Krakowie
Dźwigamy Tobie pomnik wzwyż
nad sady kwitnącemi,
trwalszy nad granit i nad spiż:
kopiec z ojczystej ziemi.
Będzie nad Polską pełnił straż!
Milczący Wodzu nasz!
Zwycięski Wodzu nasz!
Jak orle gniazdo w złoty wiatr
dźwigniem go w słońc poddasze,
by od Bałtyku aż do Tatr
patrzał w źrenice nasze:
by z niebem mówił twarzą w twarz!
Milczący Wodzu nasz!
Zwycięski Wodzu nasz!
Nad szczyty starych mogił trzech
wznosim Twój pomnik żywy
nad ciche szczęście polskich strzech:
nad chleb rodzące niwy.
Będzie tu wieczną pełnił straż!
Milczący Wodzu nasz!
Zwycięski Wodzu nasz!
Wiślane fale srebrem lśnią,
jak miecz Twój w boju skory,
wzniesiony w słońce dłonią lwią:
miecz Chrobrych i Batorych -
miecz co nad Polską pełni straż!
Milczący Wodzu nasz!
Zwycięski Wodzu nasz!
Pieczęć pamiątkowa
Maria Kossak Jasnorzewska
Kopiec Marszałka
Kraków, Sercu Twojemu tak miły,
Kraków. który Cię kochał, jak umiał najwięcej,
Zapragnął dla Ciebie olbrzymiej mogiły,
I zaczął ją sypać przedwcześnie,
Nie wiedząc co czyni, jak we śnie.
Kraków, miasto historji, pełen snów i przeczuć,
Śmierć Twoją groźną dostrzegł,
Opartą na mieczu,
I Anioły kirowe, nadchodzące wieńcem...
Kraków, który Cię kochał, jak umiał najwięcej.
Od roku, tysiączne ręce
Sypią Ci ziemię żałobną,
Od roku, jasnowidzące
Miasto żegna się z Tobą!
Krakowska Ziemia podniosła się kopcem,
Krągłym kształtem piersi niewieściej,
Aby nią karmić przez wieki
Legendę Twoją i Rapsod Niebieski.
- Kopce krakowskie : katalog towarzyszący wystawie „Kopce krakowskie”. Teksty Piotr Hapanowicz. Kraków, 2006, s. 26-31.