I wojna światowa

W trakcie I wojny światowej Maria Skłodowska-Curie zabezpieczyła przed przejęciem przez Niemców, jedyny gram radu będący w posiadaniu Francuzów i przewiozła go z zagrożonego Paryża do Bordeaux. Na zdjęciu pojemnik, w którym Maria Skłodowska-Curie wywiozła rad z Paryża. Obecnie pojemnik znajduje się w Muzeum Curie w Paryżu.

Maria Skłodowska-Curie organizowała mobilną radiologię polową i stacjonarną. Wraz z 17 letnią córką Ireną szkoliła personel medyczny w obsłudze aparatów rentgenowskich, przy pomocy których wykonano w czasie wojny ok. miliona stu tysięcy zdjęć. Potwierdziło to przydatność wykorzystania radiologii do lokalizowania położenia pocisku w ciele rannego oraz w diagnozowaniu złamań. Pod koniec wojny, dzięki staraniom Marii, liczba furgonów z aparaturą rentgenowską zwiększyła się z 1 do 20, a dodatkowo powstało 200 aparatów stacjonarnych. Maria wydała większość swoich oszczędności, głównie pieniądze z Nagrody Nobla, na wojenne darowizny. W lipcu 1916 roku jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła prawo jazdy na samochody ciężarowe, by móc prowadzić furgony medyczne. Docierała do najbardziej zagrożonych pozycji pod Verdun. Jej pogotowie znał cały front. Francuscy żołnierze nazywali pojazdy wyposażone w aparaty rentgenowskie „małymi Curie”.

Intensywne działania laboratoryjne pod koniec wojny doprowadziły do wyprodukowania gazu radonu z radu przywiezionego z Bordeaux. Skroplony radon był wykorzystywany jako zastrzyk do zwalczania stanów zapalnych oraz leczenia ran.

„Mały Curie”, czyli wóz radiologiczny - pojazd wyposażony w aparat rentgenowski

Przyrząd do wytwarzania promieni X stosowany w diagnostyce medycznej Elementy składowe przyrządu: maszyna elektrostatyczna (w tle) lampa emitująca promieniowanie ekran fluorescencyjny do oglądania obrazu

Maria Skłodowska-Curie i jej córka Irena w szpitalu polowym w Hoogstad - Belgia, 1915 r.

Poperinghe, 24 stycznia 1915

Kochana Ireno

Po rozmaitych perypetiach zajechaliśmy tutaj, ale do pracy będziemy mogli przystąpić dopiero po wprowadzeniu pewnych zmian w szpitalu. Chcemy zrobić schron dla samochodów, a z sali szpitalnej wydzielić przepierzeniem salkę rentgenowską. Opóźnia to rozpoczęcie pracy, ale nie da się inaczej. W Dunkierce samoloty niemieckie zrzuciły bomby, które zabiły parę osób, ale ludność nie wpadła w panikę.

W Poperinghe również zdarzają się bombardowania, ale nie tak często. Niemal stale słychać huk dział. Nie pada, był lekki mróz. W szpitalu przyjęto nas niezwykle serdecznie, mam dobry pokój, palą mi w piecu. Jest mi wygodniej niż w Furnes, jadać będę w szpitalu. Całuję Cię serdecznie.

Mé

List Marii Skłodowskiej-Curie do córki - Ireny

Maria Skłodowska-Curie w pracowni radiologicznej wojskowego szpitala, 1916 r.

List do Marii Curie z 4.10.1914 r.