baner Maria Skłodowska Curie
w 100-lecie otrzymania Nagrody Nobla

I wojna światowa

Nie mogąc służyć nieszczęsnej mej ojczyźnie, skąpanej we krwi po przeszło stu latach cierpień, postanowiłam oddać wszystkie siły mojej ojczyźnie przybranej.

z listu Marii Curie do Paula Langevin, 1.01.1915


W trakcie I wojny światowej Maria Skłodowska-Curie zabezpieczyła przed przejęciem przez Niemców, jedyny gram radu będący w posiadaniu Francuzów i przewiozła go z zagrożonego Paryża do Bordeaux. Na zdjęciu pojemnik, w którym Maria Skłodowska-Curie wywiozła rad z Paryża. Obecnie pojemnik znajduje się w Muzeum Curie w Paryżu.

Maria Skłodowska-Curie organizowała mobilną radiologię polową i stacjonarną. Wraz z 17 letnią córką Ireną szkoliła personel medyczny w obsłudze aparatów rentgenowskich, przy pomocy których wykonano w czasie wojny ok. miliona stu tysięcy zdjęć. Potwierdziło to przydatność wykorzystania radiologii do lokalizowania położenia pocisku w ciele rannego oraz w diagnozowaniu złamań. Pod koniec wojny, dzięki staraniom Marii, liczba furgonów z aparaturą rentgenowską zwiększyła się z 1 do 20, a dodatkowo powstało 200 aparatów stacjonarnych. Maria wydała większość swoich oszczędności, głównie pieniądze z Nagrody Nobla, na wojenne darowizny. W lipcu 1916 roku jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła prawo jazdy na samochody ciężarowe, by móc prowadzić furgony medyczne. Docierała do najbardziej zagrożonych pozycji pod Verdun. Jej pogotowie znał cały front. Francuscy żołnierze nazywali pojazdy wyposażone w aparaty rentgenowskie „małymi Curie”.

Intensywne działania laboratoryjne pod koniec wojny doprowadziły do wyprodukowania gazu radonu z radu przywiezionego z Bordeaux. Skroplony radon był wykorzystywany jako zastrzyk do zwalczania stanów zapalnych oraz leczenia ran.


[petit Curie]

„Mały Curie”, czyli wóz radiologiczny - pojazd wyposażony w aparat rentgenowski


[Przyrz. do wytw. promieni X]
Przyrząd do wytwarzania promieni X stosowany w diagnostyce medycznej

Elementy składowe przyrządu:
  • maszyna elektrostatyczna (w tle)
  • lampa emitująca promieniowanie
  • ekran fluorescencyjny do oglądania obrazu
[Z córką w szpitalu w Hoogstade]

Maria Skłodowska-Curie
i jej córka Irena
w szpitalu polowym
w Hoogstad - Belgia,
1915 r.



Poperinghe, 24 stycznia 1915

Kochana Ireno

Po rozmaitych perypetiach zajechaliśmy tutaj, ale do pracy będziemy mogli przystąpić dopiero po wprowadzeniu pewnych zmian w szpitalu. Chcemy zrobić schron dla samochodów, a z sali szpitalnej wydzielić przepierzeniem salkę rentgenowską. Opóźnia to rozpoczęcie pracy, ale nie da się inaczej. W Dunkierce samoloty niemieckie zrzuciły bomby, które zabiły parę osób, ale ludność nie wpadła w panikę.

W Poperinghe również zdarzają się bombardowania, ale nie tak często. Niemal stale słychać huk dział. Nie pada, był lekki mróz. W szpitalu przyjęto nas niezwykle serdecznie, mam dobry pokój, palą mi w piecu. Jest mi wygodniej niż w Furnes, jadać będę w szpitalu. Całuję Cię serdecznie.

List Marii Skłodowskiej-Curie do córki - Ireny


[W pracowni radiologicznej]
Maria Skłodowska-Curie w pracowni radiologicznej wojskowego szpitala, 1916 r.


[list - 4.10.1914]

List do Marii Curie z 4.10.1914 r.

All rights reserved ©2014 Biblioteka Główna AGH

[Powrót na górę strony]