Katyń… „ Nie ma ich w ZSRR”

Decyzja o zamordowaniu polskich oficerów, policjantów i przedstawicieli inteligencji przebywających w ZSRR zapadła uchwałą Biura Politycznego WKP (b).

Pierwszych 15 jeńców zamordowano w Katyniu już 15 marca 1940 r., jednak systematyczne mordy rozpoczęto 3 kwietnia. W Katyniu zamordowano 4 410 jeńców z Kozielska. W Charkowie 3 739 - internowanych w Starobielsku. W Twerze 6 314, przede wszystkim funkcjonariuszy Policji Państwowej i Służby Więziennej.

Po zamordowaniu internowanych przystąpiono do tzw. „rozładowywania więzień”. Najpierw ofiary przewożono z dawnej Małopolski Wschodniej i Wołynia do Kijowa, Charkowa i Chersonia. Tam były zabijane w więzieniach lub w lasach, takich jak znana nam od niedawna podkijowska Bykownia. Zabito nie mniej niż 7 305 Polaków. Znamy ich z tzw. listy ukraińskiej, bo została przekazana naszej prokuraturze w 1994 r. Znajduje się na niej 3 435 nazwisk obywateli polskich. Była jeszcze tzw. lista białoruska, na której znajdowało się 3 870 nazwisk. Lista, ani miejsca pochowania ofiar nie są znane.

Pierwsza wzmianka o zbrodni pojawiła się w trakcie rozmowy płk. Zygmunta Berlinga z kierownictwem NKWD 13 października 1940 r. Zapytany przez płk. Berlinga o internowanych oficerów wiceszef NKWD Wsiewołod Mierkułow odparł: Ach, ci nie – odparł – Popełniliśmy z nimi wielki błąd... Beria przerwał: Nie ma ich w ZSRR.

Zbrodni zaprzeczył także Stalin w rozmowie z premierem gen. Władysławem Sikorskim. Jego zdaniem oficerowie uciekli, najpewniej do Mandżurii.

Wiosną 1943 r. zwłoki w Katyniu odkryli Niemcy. Powołali komisję międzynarodową Czerwonego Krzyża, w której – za zgodą rządu polskiego – wzięli udział także przedstawiciele PCK i ks. Stanisław Jasiński jako przedstawiciel kard Sapiehy.

Rosjanie nie przyznawali się do zbrodni, zrzucając winę na Niemców. Ostatecznie dopiero 13 kwietnia 1990 r. oficjalnie przyznali, że była to „jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu”.